- Κουτούβαλης
- Επώνυμο οικογένειας στρατιωτικών και κληρικών. Οι Κ. κατάγονταν από την Κωνσταντινούπολη, απ’ όπου μετά την Άλωση από τους Φράγκους (1204) αναγκάστηκαν να καταφύγουν στη Βενετία. Από εκεί εγκαταστάθηκαν στη Μεθώνη, αργότερα στην Κεφαλονιά (1499) και έπειτα από περίπου 40 χρόνια κατέληξαν στη Ζάκυνθο, όπου απέκτησαν τον τίτλο του κόμη (1683), ο οποίος επικυρώθηκε με δουκικό διάταγμα στις 26 Απριλίου 1703. 1. Δημήτριος (16ος αι.). Στρατιωτικός. Υπηρέτησε στον ενετικό στρατό με τον βαθμό του ταγματάρχη. Το 1540, έπειτα από διαταγή του Μοτσενίγου, μετέβη με τον αδελφό του στη Ζάκυνθο, επικεφαλής στρατιωτικών σωμάτων για την υπεράσπισή της από τουρκική επίθεση. Ως ανταμοιβή για τις υπηρεσίες του, του παραχωρήθηκαν τιμάρια του νησιού. Επίσης, ως διοικητής πολεμικού πλοίου, πολέμησε και στη ναυμαχία της Ναυπάκτου. 2. Ιωάννης (Μεθώνη, περ. 1480 – ;). Στρατιωτικός. Το 1499 εγκατέλειψε την ιδιαίτερη πατρίδα του και εγκαταστάθηκε στην Κεφαλονιά, όπου κατατάχθηκε στον ενετικό στρατό και πήρε μέρος σε διάφορες εκστρατείες στην Ιταλία, στη Δαλματία καθώς και στην άμυνα της Ζακύνθου από την τουρκική επίθεση. Διακρίθηκε για τη γενναιότητά του και του παραχωρήθηκαν πολλά τιμάρια του νησιού. 3. Ιωάννης (1640; – ;). Στρατιωτικός. Το 1679 ήταν λοχαγός έφιππου σώματος και το 1684 πολέμησε με γενναιότητα υπό τις διαταγές του Φ. Μοροζίνι στη Λευκάδα και αργότερα στην Ήπειρο. Σε αυτό τον αγώνα, ο Κ. μαζί με τον Ν. Κομούτο πολέμησε επικεφαλής πολλών Ζακυνθινών εθελοντών. Για τις υπηρεσίες του το όνομά του γράφτηκε στη Χρυσή Βίβλο το 1686, ενώ τον ίδιο χρόνο ο ίδιος εξελέγη μέλος του Ανώτατου Συμβουλίου. 4. Σωφρόνιος (1715 – 1790). Ιερέας. Το λαϊκό του όνομα ήταν Σπυρίδων Κ. Στις 18 Φεβρουαρίου 1745 εξελέγη μέγας πρωτοπαπάς στη Ζάκυνθο και έπειτα από έξι χρόνια διετέλεσε αρχιεπίσκοπος Ζακύνθου και Κεφαλληνίας (1751-81). Μετά την παραίτησή του μετέβη στη Βενετία, όπου διορίστηκε μητροπολίτης Φιλαδελφείας από τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, θέση την οποία διατήρησε έως τον θάνατό του.
Dictionary of Greek. 2013.